$3.8 trillion. 38 met elf nullen er achter of in euro’s 2.867.100.000.000. Dat zijn de uitgaven in de begroting die president Obama gisteren voorstelde voor het fiscale jaar 2013 dat op 1 oktober dit jaar, een maand voor de verkiezingen, in gaat. Een kleine maand geleden presenteerde de president tijdens zijn State of the Union address zijn visie en beleidsvoorstellen voor Amerika en zijn budget moet daar de financiële onderbouwing voor bieden. Aangenomen gaat het voorstel niet worden, maar het budget draait dan ook vooral om electorale symboliek.
De begroting is de afgelopen jaren onderwerp voor een ongekend felle strijd tussen het Witte Huis en de Republikeinen op Capitol Hill. Over de begroting die op oktober 2010 in had moeten gaan werd pas in april 2011 overeenstemming bereikt en de onderhandelingen over het budget van dit fiscale jaar, dat ook al bijna vijf maanden oud is, lopen nog. Beide partijen zijn het er wel over eens dat het begrotingstekort aangepakt moet worden, maar Democraten zien vooral heil in verhoging van belasting voor rijken om dat doel te bereiken, terwijl Republikeinen vooral willen bezuinigen. Het is een patstelling die de president ook dit jaar niet gaat doorbreken.
Overeenstemming
Als er op 1 oktober geen overeenstemming ligt over een begroting, mag de federale overheid wettelijk geen geld meer uitgeven. Zo’n situatie wordt een government shutdown genoemd. Ambtenaren zitten werkloos thuis, legereenheden kunnen geen nieuwe kogels kopen en uitkeringen worden niet uitbetaald. Om dergelijke situaties te voorkomen worden zogenaamde continuing resolutions aangenomen. Dat zijn wetten die het tijdelijk mogelijk maken voor bepaalde departementen om geld uit te geven volgens het budget van het voorgaande jaar. Geen nieuwe investeringen maar wel een redelijk functionerende overheid terwijl de partijen verder onderhandelen. Government shutdowns zijn de afgelopen jaren schrikbarend dichtbij gekomen en het lijkt onwaarschijnlijk dat er niet nog één op de loer ligt dit jaar.
Het werkelijke budget dat wordt aangenomen zal een compromis zijn dat het resultaat is van eindeloze onderhandelingen in de Senaat en het Huis van Afgevaardigden. Daarmee is het voorstel van de president in feite nutteloos; hij heeft weinig controle over wat er uiteindelijk wordt aangenomen. Zijn voorstel heeft daarom vooral electorale waarde. Hij wil aan de kiezers laten zien wat ze van hem kunnen verwachten als president tijdens zijn tweede termijn en vooral wat het verschil is met een Republikein in het Witte Huis. Het draait om electorale symboliek.
Een ‘eerlijk’ Amerika
Het symbool dat hij wil tonen is een Democratisch Amerika dat ‘eerlijk’ is, waar het niet de hardwerkende middle class is die moet opdraaien voor de economische malaise maar waar het de rijken zijn die inleveren om de economie draaiend en de staatsschuld behapbaar te houden. Obama wil meer investeren in onderwijs en het omscholen van mensen die hun baan verloren zijn dankzij de economische omstandigheden. Hij wil investeren in duurzame innovatie en het land minder afhankelijk maken van buitenlandse olie. Ook wil hij de huidige belastingvoordelen voor armen en de middle class verlengen. Als de rijken en grote bedrijven daar meer belasting voor moeten betalen, so be it.
De Republikeinen zullen zich niet bij belastingverhoging neerleggen en dat weet de president. Zijn voorstel zal daarom nooit serieus genomen worden en zijn voorgestelde uitgaven zouden vooral de astronomische staatsschuld verhogen. Republikeinen verwijten hem class warfare, een populistische oorlog tegen de rijken om verkiezingen te winnen. Zie die banen creëren en bedrijven opbouwen, krijgen de schuld van economische omstandigheden die vooral het gevolg zouden zijn van een falende overheid die zich teveel met werkgelegenheid bemoeit. Het is die polariserende retoriek die politici aan weerszijden van het spectrum zullen bezigen om de verkiezingswinst veilig te stellen, en het begrotingsvoorstel van de president is vooral een middel in de strategie die hem aan de overwinning moet helpen. Alles staat in 2012 in het teken van electorale winst.
Adriaan Andringa is hoofdredacteur van de WarRoom en zal tot de presidentsverkiezingen in 2012 regelmatig verslag doen van het Amerikaanse politieke schouwspel.
