Gister kwam het Hooggerechtshof met de eerste van twee cruciale uitspraken voor president Obama. Het hoogste juridische orgaan van Amerika verklaarde een wet uit Arizona van 2010, die bedoeld was om illegale migratie tegen te gaan, gedeeltelijk ongrondwettelijk. Beide politieke partijen zagen in de uitspraak van het Hooggerechtshof de winst van hun eigen standpunten. Toch lijkt de uitspraak in zijn geheel goed uit te pakken voor de president in aanloop naar de verkiezingen.
De wet had als doel het aanpakken van illegaliteit, door politie te dwingen de verblijfsstatus van mensen te onderzoeken die mogelijkerwijs illegaal zouden kunnen zijn. Dat zou betekenen dat migranten verplicht zijn om verblijfsdocumenten bij zich te dragen en dat de politie het recht, zelfs de plicht, zou hebben om mensen om die verblijfsdocumenten te vragen indien er een vermoeden van illegaliteit was.
Rechtzaak
Dat vermoeden van illegaliteit was direct het belangrijkste twistpunt voor de rechter. Het zou namelijk betekenen dat iedereen die er uit ziet als een illegaal – effectief elke latino dus want hoe zie je aan iemand of hij illegaal is? – op elk moment staande gehouden kan worden met de verplichting zich te identificeren. Dat is racial profiling, politiebeleid op basis van etniciteit, en zou niet mogen volgens tegenstanders. Daarnaast werden ook de identificatieplicht voor migranten en een sollicitatieverbod voor illegalen aangevochten, net als het recht van de politie om mensen te arresteren op verdenking van illegaliteit.
Bijna alle controversiële aspecten van de wet werden in een unanieme uitspraak door de rechters verworpen, maar de racial profiling blijft wel staan. Dat betekent dat de politie mensen nog altijd staande mag houden omdat ze er “illegaal uitzien”, maar dat migranten geen plicht meer hebben om papieren bij zich te hebben en dat de politie niet zomaar mensen mag arresteren op grond van de verdenking van illegaliteit.
Morele winst
Beide partijen hebben de uitspraak als morele winst uitgelegd. Republikeinen zijn blij dat de racial profiling is blijven staan. Democraten zijn trots dat de rest van de wet is komen te vervallen. Voor beide geclaimde overwinning valt iets te zeggen, maar toch lijkt de uitspraak op termijn positiever voor de Democraten en voor president Obama in het bijzonder.
Dat een groot deel van de wet is komen te vervallen kan de president uitleggen als een overwinning van rechtszekerheid voor migranten. Hij zet de uitspraak dan weg als een klap voor Republikeinen die de Amerikaanse grondwet met de voeten treden om het leven van vreemdelingen moeilijker te maken. Natuurlijk, de Republikeinen zullen claimen dat het belangrijkste punt niet ongrondwettelijk was, maar feit blijft staan dat de wet in grote mate ongeoorloofd was volgens alle rechters.
Woede
Belangrijker is echter dat de woede in de latino-gemeenschap in met name Arizona, maar ook in andere staten, zal blijven bestaan. Racial profiling blijft immers geoorloofd en de woede daarover kan latino’s dit najaar in groten getale naar de stembus drijven. Als president Obama er in slaagt op die woede te kanaliseren, bijvoorbeeld door te beloven dat hij in zijn tweede termijn alles in het werk zal stellen om racial profiling te verbieden, kan dat een cruciale impact hebben in swing states als Florida, Nevada, Colorado en Arizona waar latino’s een belangrijk deel van het electoraat vormen.
Wie zichzelf juridisch de winnaar van deze uitspraak mag noemen ligt in het midden. Beide partijen hebben op cruciale vlakken gelijk gekregen van de rechters. De politieke winnaar is echter duidelijk president Obama, omdat de woede onder tegenstanders van de wet dat racial profiling is blijven staan, altijd zwaarder zal wegen dan de woede onder voorstanders van de wet dat sommige delen zijn komen te vervallen. Woede is een goede motivator om mensen naar de stembus te krijgen en die motivatie kan van doorslaggevende invloed zijn op de uitslagen in enkele cruciale swing states.
Adriaan Andringa is hoofdredacteur van de WarRoom.
